Tiểu đường và các bệnh lý về mắt

Tổng quan

Tiểu đường là một bệnh lý mãn tính phổ biến, ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát lượng đường của cơ thể. Điều này có thể là do tổn thương tự miễn đối với tuyến tụy (trong bệnh tiểu đường tuýp 1), hoặc do giảm tác động của insulin – hormone tự nhiên trong cơ thể với vai trò điều chỉnh nồng độ đường trong máu – do chế độ ăn uống không lành mạnh (trong bệnh tiểu đường tuýp 2, phổ biến hơn nhiều so với tuýp 1). Cả hai loại bệnh lý tiểu đường này đều có liên quan đến một loạt các biến chứng, chẳng hạn như bệnh thận hoặc bệnh lý về mắt do tiểu đường.

Nguyên nhân của bệnh tiểu đường tuýp 1 vẫn chưa được hiểu rõ, tuy nhiên, đó là do cả các yếu tố thuộc về di truyền và môi trường sống.

Bệnh tiểu đường tuýp 2 phổ biến hơn nhiều so với tuýp 1. Tình trạng này phổ biến hơn ở nam giới và những người trên 35 tuổi. Tỷ lệ mắc tiểu đường tuýp 2 đang không ngừng tăng lên trên toàn thế giới.

Bệnh tiểu đường ảnh hưởng như thế nào đến mắt

Tại Hoa Kỳ, bệnh tiểu đường là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa trong độ tuổi từ 20 – 74. Điều này là do bệnh tiểu đường có thể phá hủy các mạch máu nhỏ và mỏng manh giúp cung cấp máu cho võng mạc – bộ phận nằm ở phần sau của mắt. Từ đó có thể gây ra hư tổn cho các tế bào của võng mạc – những tế bào chịu trách nhiệm duy trì thị lực bình thường. Việc cản trở lưu thông máu bình thường đến các tế bào này có thể gây mù lòa vĩnh viễn.

Đây chính là quá trình bệnh sinh của bệnh lý võng mạc tiểu đường (diabetic retinopathy) và nó là một biến chứng phổ biến của tất cả các dạng bệnh tiểu đường, đặc biệt khi tình trạng bệnh không được điều trị tốt và lượng đường không được kiểm soát. Người ta ước tính rằng trong số tất cả những bệnh nhân tiểu đường trên thế giới, khoảng 1/3 trong số họ mắc một bệnh lý võng mạc nào đó do tiểu đường. Khoảng 10% bệnh nhân tiểu đường có mức độ bệnh lý võng mạc đang đe dọa thị lực của họ.

Ở dạng sớm của bệnh lý võng mạc tiểu đường – được gọi là bệnh võng mạc tiểu đường không tăng sinh(non-proliferative diabetic retinopathy) – các mạch máu của võng mạc bắt đầu suy yếu và máu có thể chảy vào mô võng mạc. Điều này có thể gây sưng tấy và tổn thương ở các mô lân cận, chẳng hạn như điểm vàng. Điểm vàng là phần trung tâm của võng mạc, cung cấp thị lực trung tâm và chi tiết, đồng thời bất kỳ tổn thương nào đối với điểm vàng có thể để lại một điểm đen vĩnh viễn ở giữa tầm nhìn của người bệnh. Quá trình này được gọi là phù hoàng điểm (macular oedema). Tình trạng phù hoàng điểm là nguyên nhân hàng đầu gây mất thị lực ở bệnh lý võng mạc tiểu đường.

Dạng bệnh lý võng mạc tiểu đường này cũng có thể tiến triển thành một dạng nguy hiểm hơn, được gọi là bệnh võng mạc tiểu đường tăng sinh (proliferative diabetic retinopathy). Ở dạng bệnh lý này, không có đủ máu đến các tế bào của võng mạc khiến các tế bào bị thiếu oxy. Trong nỗ lực cung cấp nhiều oxy hơn cho các tế bào, võng mạc bắt đầu tăng sinh các mạch máu mới, mỏng manh để tiếp cận các tế bào đó. Tuy nhiên, các mạch máu mới này cũng có xu hướng bị vỡ và dẫn đến tình trạng chảy máu mạnh, gây tổn thương thêm cho võng mạc. Trong trường hợp nghiêm trọng, những mạch máu mới này có thể gây bong võng mạc hoàn toàn khỏi phần bên trong của nhãn cầu, dẫn đến mù lòa.

Một trong những vấn đề chính gặp phải trong việc ngăn ngừa và điều trị tất cả các dạng bệnh lý võng mạc tiểu đường là bệnh nhân có thể không có triệu chứng rõ ràng trong những giai đoạn đầu. Trừ khi được bác sĩ nhãn khoa thường xuyên kiểm tra mắt kỹ lưỡng, nếu không, bệnh lý võng mạc tiểu đường có thể đang âm thầm tiến triển trong khi bệnh nhân không hề nhận ra. Do đó, điều cần thiết là tất cả những người mắc bệnh tiểu đường phải được khám sàng lọc bệnh lý võng mạc tiểu đường thường xuyên, được thực hiện bởi bác sĩ nhãn khoa.

Tác động của việc suy giảm thị lực đến chất lượng cuộc sống

Mù lòa là một biến chứng khủng khiếp và gây thương tổn nghiêm trọng của bệnh tiểu đường. Nó không chỉ gây ảnh hưởng lớn đến tất cả các hoạt động hàng ngày mà còn được chứng minh là gây ra những hậu quả về sức khỏe tâm thần, cụ thể là những người bị bệnh lý võng mạc tiểu đường đe dọa đến thị lực sẽ dễ mắc bệnh trầm cảm hơn

Mặc dù cần có thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa trong lĩnh vực này, chúng ta đều biết rằng suy giảm thị lực do bệnh tiểu đường có thể mang lại ảnh hưởng rộng lớn, lâu dài và nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Các khía cạnh của cuộc sống sinh hoạt hàng ngày đều có thể bị ảnh hưởng mạnh bởi bệnh lý võng mạc tiểu đường, chẳng hạn như đọc sách báo, lái xe (đặc biệt là vào ban đêm), làm việc, chơi thể thao, giao tiếp xã hội và tự chăm sóc bản thân. Những người bị bệnh lý võng mạc tiểu đường cho biết họ rất sợ gặp phải tai nạn.

Giải pháp ngăn ngừa

Do ảnh hưởng đến thị lực cũng như hậu quả nghiêm trọng và kéo dài suốt đời của bệnh lý võng mạc tiểu đường trong trường hợp không được kiểm soát, việc giảm nguy cơ hoặc làm chậm sự tiến triển của bệnh là điều cần thiết đối với tất cả những bệnh nhân tiểu đường. Những người mắc bệnh tiểu đường nên thường xuyên tầm soát bệnh lý về mắt do tiểu đường gây ra, cũng như được cung cấp phương pháp điều trị tốt nhất để kiểm soát lượng đường trong máu và huyết áp. Điều này có thể làm giảm nguy cơ mất thị lực tới 95%. Tuy nhiên, về lâu dài, những người kiểm soát tốt đường huyết và huyết áp vẫn có thể gặp phải bệnh lý võng mạc tiểu đường. Suy giảm thị lực có thể được xác định sớm bằng cách thăm khám mắt thường xuyên. Hãy điều trị bệnh lý võng mạc tiểu đường hoặc phù hoàng điểm càng sớm càng tốt, từ đó có thể ngăn ngừa bệnh tiến triển thêm.

Bác sĩ nhãn khoa khuyến cáo nên thăm khám mắt 2 năm một lần cho những người mắc bất kỳ dạng bệnh tiểu đường nào. Nếu bệnh lý võng mạc tiểu đường được chẩn đoán, bệnh nhân nên được thăm khám mắt thường xuyên hơn. Những người có nguy cơ cao mắc phải bệnh lý võng mạc tiểu đường, chẳng hạn những người kiểm soát kém đường huyết hoặc huyết áp và/hoặc những người đã mắc bệnh tiểu đường trong nhiều năm cũng nên tầm soát thường xuyên hơn những vấn đề với mắt.

Điều trị

Điều trị bệnh lý võng mạc tiểu đường nhằm mục đích làm chậm sự tiến triển của bệnh để giảm nguy cơ phù hoàng điểm. Điều này đạt được từ việc kiểm soát tốt đường huyết, huyết áp và mức cholesterol bằng cách sử dụng thuốc, cũng như áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên.

Bệnh nhân mắc bệnh lý võng mạc tiểu đường tăng sinh cần được điều trị tích cực hơn để ngăn chặn sự phát triển của các mạch máu mới và dễ vỡ trong võng mạc. Điều này có thể đạt được bằng cách sử dụng một phương pháp gọi là quang đông bằng laser (laser photocoagulation). Phương pháp này sử dụng các chùm ánh sáng laser ngắn chiếu vào mắt tại các mạch máu mới đang tăng sinh để ngăn chúng phát triển. Quang đông bằng laser rất hiệu quả trong việc ngăn chặn bệnh lý võng mạc tiểu đường tiến triển có thể dẫn đến mù lòa.

Trong vài năm gần đây, việc sử dụng một phương pháp điều trị mới gọi là liệu pháp chống yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu (anti-VEGF therapy) cũng rất thành công trong điều trị bệnh lý võng mạc tiểu đường tăng sinh. Thuốc kháng VEGF được tiêm vào mắt bị ảnh hưởng và từ đó có thể tác động trực tiếp lên các mạch máu để ngăn chúng phát triển. Thường thì sự kết hợp liệu pháp laser và liệu pháp kháng VEGF được sử dụng cho bệnh lý võng mạc tiểu đường hoặc phù hoàng điểm.

Trong một số trường hợp nghiêm trọng, khi bệnh lý võng mạc tiểu đường không cải thiện bằng liệu pháp quang đông bằng laser, có thể đòi hỏi một quá trình phẫu thuật trên mắt để loại bỏ phần máu gây tăng áp lực do các mạch máu võng mạc bị vỡ, đây được gọi là phẫu thuật cắt dịch kính (vitrectomy). Phương pháp này cũng có thể cho phép khắc phục tình trạng bong võng mạc.

Nguồn: HEALTH ENGINE

Giới thiệu về STELLAPHARM

STELLAPHARM là một trong những công ty dược phẩm hàng đầu và là nhà sản xuất thuốc kháng virus tại Việt Nam. Công ty được thành lập vào năm 2000 tại Việt Nam; và chúng tôi chú trọng vào các thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn đặc biệt trong điều trị các bệnh liên quan tim mạch, kháng virus, bệnh tiểu đường, v.v… và sản phẩm của công ty đang được sử dụng bởi hàng triệu bệnh nhân tại hơn 50 nước trên thế giới.

Công ty được chứng nhận toàn cầu về chất lượng thông qua việc các nhà máy sản xuất của công ty đã được thanh tra và phê duyệt bởi các cơ quan có thẩm quyền như cơ quan quản lý thuốc Châu Âu (EMA), cục Dược phẩm và thiết bị Y tế Nhật Bản (PMDA), cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Đài Loan (Taiwan FDA), Tổ chức Y tế thế giới (WHO), các tổ chức và cơ quan khác.

Để biết thêm thông tin về bài viết:
Công ty TNHH Liên Doanh Stellapharm – Chi nhánh 1 | 40 Đại lộ Tự Do, VSIP, P. An Phú, Thành phố Thuận An, Bình Dương
T: +84 274 376 7470 | F: +84 274 376 7469 | E: info@stellapharm.com | W: www.stellapharm.com