Béo phì và khả năng sinh sản

Về bệnh béo phì

Béo phì là tình trạng được xác định khi là chỉ số khối cơ thể (body max index – BMI) từ 30 trở lên. Đây là một tình trạng bệnh lý trong đó lượng mỡ thừa tích tụ trong cơ thể một người đến một mức nào đó có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của người ấy. Tình trạng này ngày càng trở nên phổ biến ở cả nam giới và phụ nữ, từ đó làm gia tăng đáng kể chi phí trong dịch vụ y tế và công tác chăm sóc sức khỏe.

Béo phì thường không phải do chỉ một yếu tố cụ thể nào đó gây ra, mặc dù cấu trúc di truyền có thể ảnh hưởng đến khả năng mắc phải tình trạng này. Đóng góp đáng kể nhất vào sự gia tăng bệnh lý béo phì được cho là những thay đổi trong hành vi và môi trường sống, thường gặp trong xã hội hiện đại do kết quả của những tiến bộ công nghệ. Đặc biệt, việc giảm mức độ hoạt động thể chất được nhìn nhận là yếu tố góp phần chính vào sự gia tăng của bệnh.

Nhiều tình trạng sức khỏe có liên quan đến bệnh béo phì. Các bệnh lý phổ biến nhất trong số này bao gồm bệnh tiểu đường tuýp 2, bệnh tim – mạch vành và chứng ngưng thở khi ngủ. Tuy nhiên, béo phì cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở cả nam giới và phụ nữ, do tình trạng này góp phần gây ra các vấn đề liên quan đến quá trình rụng trứng và rối loạn chức năng tình dục nói chung. Những điều này sẽ được thảo luận ở phần sau của bài viết.

Về khả năng sinh sản

Khả năng sinh sản có thể được đo lường theo nhiều cách khác nhau. Một trong số các cách này là khả năng thụ thai – tức là xác suất một phụ nữ có thai trong một chu kỳ kinh nguyệt nhất định. Khi một cặp vợ chồng gặp phải tình trạng vô sinh, thường mất một thời gian trước khi xác định được nguyên nhân của vấn đề, lý do là vì có một số nguyên nhân sinh học trực tiếp có thể gây ra vô sinh, bao gồm:

• Rối loạn hệ sinh dục nữ, đặc biệt là ống dẫn trứng bị tắc hoặc bị thương tổn
• Rối loạn rụng trứng
• Số lượng tinh trùng thấp
• Chất lượng tinh trùng kém.

Nhiều trường hợp (khoảng 1/3 số trường hợp) không xác định được nguyên nhân vô sinh. Những trường hợp này được chẩn đoán là ‘vô sinh không rõ nguyên nhân’.

Các yếu tố thuộc về môi trường và lối sống – chẳng hạn như hút thuốc – có thể ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản ở nam và nữ. Các vấn đề sức khỏe như trọng lượng và sự phân bổ chất béo trong cơ thể cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Béo phì ảnh hưởng đến khả năng sinh sản như thế nào?

Hiện nay, béo phì đã được biết đến là có liên quan đến sự suy giảm về khả năng sinh sản nói chung, với mối liên hệ đáng kể giữa lượng mỡ thừa trong cơ thể và các vấn đề về sinh sản. Do đó, việc hiểu về mối liên hệ này ngày càng trở nên quan trọng do tỷ lệ béo phì ở nhiều quốc gia đang ngày càng tăng.

1. Nam giới béo phì và khả năng sinh sản

Rất ít nghiên cứu được thực hiện về khả năng sinh sản của nam giới so với số lượng lớn các nghiên cứu được thực hiện trên nữ giới. Tuy nhiên, một số nghiên cứu chỉ ra rằng mức độ béo phì của nam giới có ảnh hưởng trực tiếp đến lượng estrogen, cụ thể là việc tăng tích tụ chất béo trong cơ thể sẽ tương ứng với mức estrogen cao hơn và mức testosterone thấp hơn. Nồng độ estrogen tăng cao ở nam giới có xu hướng ức chế  khả năng sinh sản vì nó ngăn cản sự tổng hợp nội tiết tố androgen – hormone cần thiết cho sự phát triển và duy trì chức năng sinh sản bình thường ở nam giới. Ngoài ra, hội chứng chuyển hóa – tình trạng có thể phát sinh từ nguyên do béo phì – cũng liên quan đến các triệu chứng rối loạn cương dương, do đó làm trầm trọng hơn các tác động bất lợi mà béo phì gây ra trên khả năng sinh sản.

2. Phụ nữ béo phì và khả năng sinh sản

Các vấn đề về khả năng sinh sản do tình trạng béo phì ở phụ nữ bao gồm:

• Chu kỳ kinh nguyệt không đều
• Các vấn đề liên quan đến sự rụng trứng
• Tăng nồng độ androgen
• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)
• Tăng nguy cơ sẩy thai
• Giảm tỷ lệ thành công với các công nghệ hỗ trợ sinh sản (ART).

Sự liên quan giữa béo phì và giảm khả năng sinh sản đặc biệt đáng kể khi mỡ thừa tích tụ quanh vùng bụng. Những thay đổi trong lưu thông hormone sinh dục được cho là nguyên nhân chủ yếu làm giảm khả năng sinh sản. Tác động tổng thể của những thay đổi này thường là kích thích sản xuất androgen, dẫn đến tình trạng sản xuất quá mức hormone này. Đây là tình trạng thấy rõ ở những phụ nữ béo phì bị vô kinh.

Béo phì cũng thường liên quan đến việc tăng sản xuất insulin và kháng insulin. Hai yếu tố này được cho là góp phần vào tình trạng sản xuất quá mức androgen trong bệnh béo phì, do insulin rất quan trọng đối với việc điều hòa sản xuất hormone sinh dục. Điều này có thể thấy ở những phụ nữ béo phì mắc PCOS, khi việc tăng cân quá mức dẫn đến sản xuất quá nhiều insulin, từ đó thúc đẩy sự tăng tiết androgen và tạo ra các nang bất thường trong buồng trứng. Kết quả là sự gián đoạn chung trong hoạt động của buồng trứng và kinh nguyệt, gây ra các vấn đề về khả năng sinh sản.

Những phụ nữ béo phì sử dụng công nghệ hỗ trợ sinh sản (ART) cũng phải đối mặt với những trở ngại khác so với những người không bị béo phì. Béo phì có liên quan đến việc giảm tỷ lệ thành công của các phương pháp điều trị sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).

3. Leptin – mối liên hệ giữa béo phì và khả năng sinh sản

Leptin là một loại protein được tạo ra bởi các mô mỡ. Protein này có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát lượng thức ăn tiêu thụ, sự tiêu hao năng lượng, cũng như điều hòa chức năng sinh sản. Hai cơ chế đầu rất quan trọng trong sự phát triển của bệnh béo phì, vì trọng lượng cơ thể tăng lên khi lượng thức ăn nạp vào cơ thể vượt quá năng lượng tiêu hao (tức là khi chúng ta nạp nhiều năng lượng từ thức ăn hơn so với việc chúng ta hoạt động thể chất và tiêu hao những năn lượng đã nạp). Vai trò của leptin là phát hiện mức dự trữ năng lượng trong cơ thể và truyền thông tin này đến hệ thần kinh trung ương (CNS). Khi chất béo được dự trữ nhiều và do đó mức leptin cao, não sẽ tìm cách giảm lượng thức ăn ăn vào và tăng tiêu hao năng lượng. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những con chuột trong phòng thí nghiệm không có leptin lưu thông sẽ mắc cả béo phì và vô sinh, đồng thời việc sử dụng leptin sau đó dẫn đến trọng lượng cơ thể cũng như khả năng sinh sản được khôi phục về mức bình thường. Đó là nguyên nhân tại sao leptin đóng vai trò quan trọng trong mối liên hệ giữa béo phì và khả năng sinh sản.

Mặc dù leptin hiện diện với một lượng lớn trong bệnh béo phì, mô mỡ thừa vẫn được duy trì, cùng với đó là tình trạng giảm khả năng sinh sản. Người ta cho rằng những người béo phì có một cơ chế kháng leptin nào đó mà mức leptin dù cao vẫn không thể đem lại hiệu quả, khiến những người này rất khó giảm cân.

Yếu tố tâm lý

Việc giảm khả năng sinh sản liên quan đến béo phì có thể xảy ra do sự tương tác qua lại giữa các yếu tố sinh lý và tâm lý. Các yếu tố tâm lý bao gồm giảm ham muốn tình dục và tăng rối loạn chức năng tình dục, chúng có thể dẫn đến việc những người béo phì không quan hệ tình dục thường xuyên như những người không béo phì, ngay cả khi họ đang sống trong một mối quan hệ với vợ/chồng. Vì thế, béo phì có thể ảnh hưởng đến đời sống tình dục của một người, từ đó có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản chung của họ.

Làm thế nào đề khắc phục ảnh hưởng của tình trạng béo phì đến khả năng sinh sản?

Giảm cân có thể cải thiện đáng kể khả năng sinh sản ở những người béo phì. Đây thường là bước đầu tiên trong điều trị hiếm muộn khi một bệnh nhân béo phì tìm kiếm sự trợ giúp từ công nghệ hỗ trợ sinh sản (ART). Ngay cả khi giảm 5 – 10% trọng lượng cơ thể cũng có thể cải thiện đáng kể tỷ lệ rụng trứng và mang thai.

Giảm cân giúp cải thiện khả năng sinh sản ở người béo phì cả về sinh lý và tâm lý. Trạng thái tâm lý lẫn tâm trạng đã được ghi nhận là tăng đáng kể sau khi một người giảm cân, đồng thời sự giảm mức insulin và androgen đã được quan sát thấy ở phụ nữ. Điều này có thể dẫn đến cải thiện 80% chức năng kinh nguyệt và 29% tỷ lệ mang thai.

Nguồn: HEALTH ENGINE

Giới thiệu về STELLA

STELLAPHARM là một trong những công ty dược phẩm hàng đầu và là nhà sản xuất thuốc kháng virus tại Việt Nam. Công ty được thành lập vào năm 2000 tại Việt Nam; và chúng tôi chú trọng vào các thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn đặc biệt trong điều trị các bệnh liên quan tim mạch, kháng virus, bệnh tiểu đường, v.v… và sản phẩm của công ty đang được sử dụng bởi hàng triệu bệnh nhân tại hơn 50 nước trên thế giới.

Công ty được chứng nhận toàn cầu về chất lượng thông qua việc các nhà máy sản xuất của công ty đã được thanh tra và phê duyệt bởi các cơ quan có thẩm quyền như cơ quan quản lý thuốc Châu Âu (EMA), cục Dược phẩm và thiết bị Y tế Nhật Bản (PMDA), cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Đài Loan (Taiwan FDA), Tổ chức Y tế thế giới và các tổ chức (WHO), và cơ quan khác.

Để biết thêm thông tin về bài viết:
Công ty TNHH Liên Doanh Stellapharm – Chi nhánh 1 | 40 Đại lộ Tự Do, VSIP, P. An Phú, Thành phố Thuận An, Bình Dương
T: +84 274 376 7470 | F: +84 274 376 7469 | E: info@stellapharm.com | W: www.stellapharm.com