Chất chống oxy hóa được giải thích một cách đơn giản

Chất chống oxy hóa là gì?

Chất chống oxy hóa là các phân tử chống lại các gốc tự do trong cơ thể (chúng trung hòa các gốc tự do).

Các gốc tự do là những phân tử không ổn định, có thể gây hại cho cơ thể nếu lượng của chúng tăng cao. Gốc tự do có liên quan đến nhiều bệnh lý, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch và ung thư.

Cơ thể có hệ thống phòng thủ chống oxy hóa riêng để kiểm soát các gốc tự do.

Các chất chống oxy hóa cũng được tìm thấy trong thực phẩm, đặc biệt là trong trái cây, rau củ và các loại thực phẩm toàn phần có nguồn gốc thực vật (plant-based, whole food) khác. Một số loại vitamin, chẳng hạn như vitamin E và vitamin C, là những chất chống oxy hóa hiệu quả.

Chất bảo quản chống oxy hóa cũng đóng một vai trò quan trọng trong sản xuất thực phẩm bằng cách tăng thời gian sử dụng.

Cách thức hoạt động của các gốc tự do

Các gốc tự do được hình thành liên tục trong cơ thể.

Nếu không có chất chống oxy hóa, các gốc tự do sẽ gây ra các tác hại nghiêm trọng một cách nhanh chóng, sau cùng dẫn đến tử vong.

Tuy nhiên, các gốc tự do cũng thực hiện các chức năng quan trọng, cần thiết để đảm bảo sức khỏe. Chẳng hạn, các tế bào miễn dịch sử dụng các gốc tự do để chống lại tình trạng nhiễm trùng.

Chính vì thế, cơ thể cần duy trì sự cân bằng nhất định giữa các gốc tự do và các chất chống oxy hóa.

Khi các gốc tự do vượt quá số lượng các chất chống oxy hóa, điều này có thể dẫn đến một tình trạng gọi là stress oxy hóa (oxidative stress).

Stress oxy hóa kéo dài có thể làm hư hại DNA và các phân tử quan trọng khác trong cơ thể. Đôi khi nó thậm chí còn dẫn đến chết tế bào.

Tổn thương DNA làm tăng nguy cơ ung thư, đồng thời một số nhà khoa học cũng đưa ra giả thuyết rằng tổn thương DNA này đóng một vai trò then chốt trong quá trình lão hóa.

Một số yếu tố thuộc về môi trường, tình trạng căng thẳng và lối sống được cho là đẩy mạnh sự hình thành quá mức các gốc tự do và thúc đẩy stress oxy hóa, có thể kể đến như:

• ô nhiễm không khí
• khói thuốc lá
• rượu bia
• các chất độc
• lượng đường huyết cao
• lượng tiêu thụ cao axit béo không bão hòa đa
• bức xạ, bao gồm cả việc tắm nắng quá mức
• nhiễm vi khuẩn, nấm hoặc vi-rút
• tiêu thụ quá nhiều sắt, ma-giê, đồng hoặc kẽm
• quá nhiều hoặc quá ít oxy trong cơ thể
• tập thể dục cường độ cao và kéo dài, gây tổn thương mô
• tiêu thụ quá nhiều các chất chống oxy hóa, chẳng hạn như vitamin C và vitamin E
• thiếu hụt chất chống oxy hóa.

Stress oxy hóa kéo dài dẫn đến tăng nguy cơ gặp phải các kết cục xấu đối với sức khỏe, chẳng hạn như bệnh tim mạch và một số loại ung thư.

Chất chống oxy hóa trong thực phẩm

Chất chống oxy hóa rất cần thiết cho sự sống còn của mọi sinh vật.

Cơ thể chúng ta tự tạo ra chất chống oxy hóa của riêng mình, chẳng hạn như glutathion chống lại oxy hóa tế bào. Thực vật và động vật, cũng như tất cả các dạng sống khác, có khả năng phòng vệ chống lại các gốc tự do và tác hại của quá trình oxy hóa.

Do đó, chất chống oxy hóa được tìm thấy trong tất cả các loại thực phẩm toàn phần có nguồn gốc thực vật và thực phẩm từ động vật.

Bổ sung đầy đủ chất chống oxy hóa là một việc làm quan trọng. Trên thực tế, cuộc sống của bạn phụ thuộc vào việc tiêu thụ một số chất chống oxy hóa nhất định, chẳng hạn như vitamin C và vitamin E.

Những lợi ích sức khỏe liên quan đến chế độ ăn với nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật một phần là do sự đa dạng của các chất chống oxy hóa mà các thực phẩm này cung cấp.

Quả mọng, trà xanh, cà-phê và sô-cô-la đen nổi tiếng là những nguồn cung cấp dồi dào các chất chống oxy hóa.

Các sản phẩm từ thịt và cá cũng chứa các chất chống oxy hóa, nhưng ở mức độ thấp hơn so với trái cây và rau củ.

Các chất chống oxy hóa có thể làm tăng thời gian sử dụng của cả thực phẩm ở dạng tự nhiên cũng như đã qua chế biến. Do đó, chúng thường được sử dụng làm phụ gia thực phẩm. Chẳng hạn, vitamin C thường được thêm vào thực phẩm chế biến với vai trò như một chất bảo quản.

Các loại chất chống oxy hóa trong chế độ ăn

Các chất chống oxy hóa có thể được phân loại theo đặc tính tan trong nước hay tan trong dầu.

Các chất chống oxy hóa tan trong nước thực hiện các hoạt động của chúng trong chất lỏng bên trong và bên ngoài tế bào, trong khi các chất chống oxy hóa tan trong dầu hoạt động chủ yếu trong màng tế bào.

Các chất chống oxy hóa quan trọng trong chế độ ăn bao gồm:

• Vitamin C. Đây là chất chống oxy hóa tan trong nước, là một chất dinh dưỡng thiết yếu từ chế độ ăn.
• Vitamin E. Đây là chất chống oxy hóa hòa tan trong dầu, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ màng tế bào, chống lại tác hại của quá trình oxy hóa.
• Các flavonoid. Nhóm chất chống oxy hóa nguồn gốc thực vật này mang lại nhiều tác động có lợi cho sức khỏe.

Nhiều chất được coi là chất chống oxy hóa cũng có những chức năng quan trọng khác. Đáng chú ý là curcuminoid trong nghệ và oleocanthal trong dầu ô liu nguyên chất. Những chất này hoạt động như các chất chống oxy hóa nhưng cũng có hoạt tính kháng viêm mạnh.

Bạn có nên sử dụng các sản phẩm bổ sung chất chống oxy hóa không?

Bổ sung chất chống oxy hóa là điều cần thiết để có được sức khỏe tối ưu, nhưng nhiều không phải lúc nào cũng tốt.

Việc tiêu thụ quá nhiều các chất chống oxy hóa phân lập có thể gây độc và thậm chí có thể tạo ra tác động thúc đẩy thay vì ngăn ngừa tổn thương oxy hóa, hiện tượng này được gọi là ‘nghịch lý chống oxy hóa’ (antioxidant paradox).

Một số nghiên cứu thậm chí còn chỉ ra rằng liều lượng chất chống oxy hóa cao làm tăng nguy cơ tử vong.

Vì lý do này, hầu hết các chuyên gia y tế khuyên mọi người nên tránh sử dụng các sản phẩm bổ sung chất chống oxy hóa liều cao, mặc dù vẫn cần có các nghiên cứu sâu hơn trước khi có thể đưa ra kết luận chắc chắn.

Ăn nhiều thực phẩm toàn phần giàu chất chống oxy hóa là một lựa chọn tốt hơn nhiều. Các nghiên cứu chỉ ra rằng thực phẩm làm giảm tổn thương oxy hóa ở mức độ lớn hơn so với thực phẩm bổ sung.

Chẳng hạn, một nghiên cứu đã so sánh tác dụng của việc uống nước ép cam đỏ và nước ngọt cam đỏ, cả hai đều chứa lượng vitamin C như nhau. Nghiên cứu cho thấy rằng nước trái cây có khả năng chống oxy hóa cao hơn đáng kể.

Những kết quả này cho thấy rằng các hợp chất trong thực phẩm có tác động hiệp đồng. Việc chỉ dùng một hoặc hai chất dinh dưỡng phân lập sẽ không đem lại tác dụng có lợi như vậy.

Cách tốt nhất để đảm bảo cung cấp đủ lượng chất chống oxy hóa là tuân theo một chế độ ăn nhiều củ và trái cây, cùng với đó là các thói quen lành mạnh khác.

Tuy nhiên, các chất sản phẩm bổ sung liều thấp – chẳng hạn như vitamin tổng hợp – có thể có lợi nếu bạn bị thiếu một số chất dinh dưỡng nhất định hoặc không thể tuân theo một chế độ ăn uống lành mạnh.

Tóm lại

Bổ sung đầy đủ chất chống oxy hóa là điều cần thiết cho một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tuy nhiên một số nghiên cứu cho thấy rằng sản phẩm bổ sung liều cao có thể gây hại.

Cách tốt nhất là bổ sung lượng chất chống oxy hóa hàng ngày từ thực phẩm tốt có nguồn gốc thực vật, chẳng hạn như trái cây và rau củ.

Nguồn: Health Line

Giới thiệu về STELLA

STELLAPHARM là một trong những công ty dược phẩm hàng đầu và là nhà sản xuất thuốc kháng virus tại Việt Nam. Công ty được thành lập vào năm 2000 tại Việt Nam; và chúng tôi chú trọng vào các thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn đặc biệt trong điều trị các bệnh liên quan tim mạch, kháng virus, bệnh tiểu đường, v.v… và sản phẩm của công ty đang được sử dụng bởi hàng triệu bệnh nhân tại hơn 50 nước trên thế giới.

Công ty được chứng nhận toàn cầu về chất lượng thông qua việc các nhà máy sản xuất của công ty đã được thanh tra và phê duyệt bởi các cơ quan có thẩm quyền như cơ quan quản lý thuốc Châu Âu (EMA), cục Dược phẩm và thiết bị Y tế Nhật Bản (PMDA), cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Đài Loan (Taiwan FDA), Tổ chức Y tế thế giới và các tổ chức (WHO), và cơ quan khác.

Để biết thêm thông tin về bài viết:
Công ty TNHH Liên Doanh Stellapharm – Chi nhánh 1 | 40 Đại lộ Tự Do, VSIP, P. An Phú, Thành phố Thuận An, Bình Dương
T: +84 274 376 7470 | F: +84 274 376 7469 | E: info@stellapharm.com | W: www.stellapharm.com