Sử dụng thuốc đặt như thế nào?

Thuốc đặt (suppository) là loại thuốc rắn được đưa vào cơ thể qua đường trực tràng, âm đạo hoặc niệu đạo. Thuốc đặt trực tràng (còn gọi là thuốc đạn) là loại thuốc đặt phổ biến nhất.

Bác sĩ khuyến nghị các dạng thuốc đặt khác nhau cho các bệnh lý/tình trạng sức khỏe và mục đích khác nhau. Một số người sử dụng thuốc đặt trực tràng, một số khác sử dụng thuốc đặt âm đạo. Ít phổ biến hơn, một người nào đó có thể sẽ cần sử dụng thuốc đặt niệu đạo.

Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn từng bước về cách sử dụng thuốc đặt.

Đồng thời, bạn cũng sẽ biết được các cách xử lý sự cố, cũng như lời khuyên khi sử dụng dạng bào chế này.

Sử dụng thuốc đặt

Thuốc đặt là một hình thức để đưa thuốc vào cơ thể khi không thể sử dụng các đường đưa thuốc khác, chẳng hạn như đường uống.

Một viên thuốc đặt thường nhỏ và có thể có hình tròn, hình bầu dục hoặc hình chóp nón. Bơ ca cao hoặc gelatin là một số trong các chất có thể được sử dụng để phủ ngoài viên thuốc. Khi vào bên trong cơ thể, dạng thuốc đặt sẽ hòa tan để giải phóng hoạt chất.

Thuốc đặt có thể mang lại tác dụng điều trị tại chỗ hoặc có thể được hấp thu vào máu và di chuyển đến các bộ phận khác của cơ thể.

Tại sao lại sử dụng thuốc đặt?

Thuốc đặt được bào chế cho nhiều loại hoạt chất và một người có thể cần sử dụng dạng thuốc đặt này nếu họ:

• đang bị co giật và không thể dùng thuốc qua đường uống
• không thể nuốt thuốc vì bất kỳ lý do gì
• đang nôn mửa và không thể giữ được thuốc hoặc chất lỏng sau khi uống vào
• bị tắc nghẽn đường tiêu hóa khiến thuốc không thể di chuyển.

Mọi người cũng có thể dùng thuốc đặt nếu hoạt chất thuốc có các đặc điểm sau:

• có mùi vị rất khó chịu nếu sử dụng đường uống
• bị phân hủy quá nhanh trong ruột
• có thể bị phá hủy trong đường tiêu hóa.

Nghiên cứu cũng cho thấy rằng việc dùng thuốc qua trực tràng sẽ giúp có được một môi trường tương đối ổn định để phân phối thuốc. Tuy nhiên, tốc độ hấp thu có thể thấp hơn so với thuốc uống.

Các loại thuốc đặt và cách sử dụng

Có ba loại thuốc đặt:

1. Thuốc đặt trực tràng (rectal suppository)

Thuốc đặt trực tràng được đưa vào trong trực tràng hoặc hậu môn. Chúng thường dài 2.5cm (tức 1 inch) và có đầu bo tròn hoặc dạng chop nón.

Thuốc đặt trực tràng được sử dụng để điều trị các tình trạng như:

• táo bón
• sốt
• bệnh trĩ
• các vấn đề sức khỏe tâm thần như lo âu, tâm thần phân liệt hoặc rối loạn lưỡng cực
• buồn nôn, bao gồm cả say tàu xe
• tình trạng đau.

2. Thuốc đặt âm đạo (vaginal suppository)

Phụ nữ có thể sử dụng đặt thuốc đặt âm đạo (thuốc được đưa vào âm đạo) để điều trị:

• nhiễm vi khuẩn hoặc nhiễm nấm
• khô âm đạo

Thuốc đặt âm đạo thường có hình bầu dục và đi kèm với một dụng cụ đặt thuốc.

3. Thuốc đặt niệu đạo (urethral suppository)

Nam giới có thể sử dụng thuốc đặt niệu đạo để điều trị các vấn đề về cương dương trong một số ít các trường hợp.

Dạng thuốc đạn này có kích thước bằng hạt gạo và cung cấp hoạt chất có tên alprostadil.

Cách sử dụng thuốc đặt trực tràng

Hãy tham khảo các bước hướng dẫn sau để biết cách sử dụng thuốc đặt trực tràng:

1. Chuẩn bị

• Cố gắng đi đại tiện và tống phân để làm trống ruột kết, vì thuốc đặt trực tràng sẽ có hiệu quả tốt nhất khi ruột rỗng.
• Rửa tay thật sạch bằng xà phòng và nước ấm hoặc sử dụng sản phẩm khử trùng tay. Lau khô tay hoàn toàn bằng khăn hoặc khăn giấy sạch.
• Cẩn thận lấy viên thuốc ra khỏi bao gói.
• Nếu cần thiết phải cắt viên thuốc đặt, hãy sử dụng một lưỡi dao lam sạch để cắt theo chiều dọc.
• Nếu muốn có thể sử dụng găng tay dùng một lần.

2. Sẵn sàng để đặt thuốc

• Nhúng đầu viên thuốc vào nước hoặc thoa một lượng nhỏ chất bôi trơn có bản chất nước (như K-Y Jelly). Chất bôi trơn giúp thuốc đạn dễ dàng trượt vào trực tràng hơn.
• Cởi quần.
• Chọn tư thế phù hợp. Tu thế đứng với một chân đặt trên ghế hoặc nằm nghiêng một bên với chân phía trên hơi cong về phía bụng. Những người chăm sóc bệnh nhân thường nhận thấy họ sẽ thao tác dễ dàng hơn khi đặt thuốc cho người khác nếu người đó đang trong tư thế nằm.

3. Đặt thuốc

• Thư giãn cơ mông và mở nhẹ hai mông.
• Nhẹ nhàng đưa thuốc vào hậu môn, với đầu hẹp đưa vào trước.
• Đẩy viên thuốc vào khoảng 2.5 cm (1 inch) đối với người lớn hoặc hơn 1cm (0.5 inch) đối với trẻ sơ sinh. Ở trẻ lớn hơn, đẩy viên thuốc vào khoảng từ 1 – 2.5 cm (0.5 – 1 inch).

4. Thư giãn và vệ sinh

• Ngồi hoặc nằm yên trong vòng 10 phút sau khi đặt thuốc. Điều này cho phép thuốc đặt có đủ thời gian để tan trong cơ thể. Cha mẹ có thể cần giữ chặt mông của trẻ trong thời gian này.
• Vứt bỏ vỏ bọc thuốc đạn và khăn giấy đã sử dụng.
• Rửa tay thật sạch bằng xà phòng và nước ấm.

Cố gắng tránh đi đại tiện trong vòng 60 phút sau khi đặt thuốc, trừ khi đó là thuốc nhuận tràng. Điều này giúp thuốc có đủ thời gian để được hấp thu vào máu và bắt đầu phát huy tác dụng.

Cách sử dụng thuốc đặt âm đạo

Để đặt thuốc vào âm đạo, hãy làm theo các bước sau:

1. Chuẩn bị

• Rửa tay bằng xà phòng và nước ấm, hoặc sử dụng sản phẩm khử trùng tay. Lau khô tay bằng khăn hoặc khăn giấy sạch.
• Lấy viên thuốc ra khỏi bao gói và đặt nó vào dụng cụ đặt thuốc đi kèm.
• Đứng với đầu gối cong và hai bàn chân cách xa nhau hoặc nằm ngửa với đầu gối cong về phía ngực.

2. Đặt thuốc

• Đưa dụng cụ đặt thuốc vào âm đạo càng sâu càng tốt nếu không cảm thấy khó chịu.
• Nhấn pít-tông để đẩy viên thuốc vào.
• Lấy dụng cụ đặt thuốc ra khỏi âm đạo và vứt bỏ nó.

3. Thư giãn và vệ sinh

• Nằm nghỉ trong vòng 10 phút để thuốc đi vào cơ thể.
• Rửa tay một lần nữa bằng xà phòng và nước ấm.

Cân nhắc việc sử dụng băng vệ sinh trong vài giờ, vì một số thuốc đặt có thể bị rò rỉ ra quần lót.

Cách sử dụng thuốc đặt niệu đạo

Để đặt thuốc vào niệu đạo, hãy làm theo các bước sau:

1. Chuẩn bị

• Làm rỗng bàng quang.
• Rửa tay bằng xà phòng và nước ấm hoặc sử dụng sản phẩm khử trùng tay. Lau thật khô tay bằng khăn hoặc khăn giấy sạch.
• Lấy dụng cụ đặt thuốc ra khỏi bao gói.

2. Đặt thuốc

• Kéo dương vật ra để mở rộng niệu đạo.
• Đưa dụng cụ đặt thuốc vào lỗ ở đầu dương vật.
• Nhấn nút trên dụng cụ đặt thuốc và giữ trong 5 giây.
• Nhẹ nhàng di chuyển dụng cụ qua lại để đảm bảo thuốc đã đi vào niệu đạo.
• Lấy dụng cụ ra khỏi niệu đạo.

3. Thư giãn và vệ sinh

• Xoa bóp mạnh phần dương vật đã kéo căng trong vòng 10 – 15 giây để thuốc được hấp thu.
• Vứt bỏ dụng cụ đặt thuốc và bao gói.
• Rửa tay một lần nữa bằng xà phòng và nước ấm.

Rủi ro và tác dụng phụ

Thuốc đặt thường an toàn để sử dụng. Đôi khi, thuốc có thể bị rò rỉ ra ngoài. Để tránh sự cố, có thể sử dụng băng vệ sinh hoặc miếng lót thấm hút.

Một số người có thể bị kích ứng xung quanh khu vực đặt thuốc. Nếu tình trạng này nghiêm trọng hoặc kéo dài, bạn nên đi thăm khám.

Đôi khi, cơ thể có thể không hấp thu tốt hoạt chất có trong dạng thuốc đặt như khi so sánh với dạng thuốc uống.

Cách khắc phục sự cố

Những lời khuyên sau đây có thể hữu ích cho những người cần sử dụng thuốc đặt:

• Tránh tập thể dục hoặc vận động mạnh trong vòng 60 phút sau khi đặt thuốc.
• Không sử dụng sáp dầu khoáng, chẳng hạn như vaseline, để bôi trơn thuốc đặt. Điều này ngăn không cho thuốc tan chảy. Chỉ sử dụng nước hoặc chất bôi trơn có bản chất nước.
• Bảo quản thuốc đặt trong tủ lạnh hoặc nơi mát mẻ để chúng không bị tan chảy. Luôn tuân theo hướng dẫn bảo quản trên nhãn.
• Một viên thuốc đặt bị mềm có thể sẽ khó đưa vào các hốc của cơ thể. Hãy bóp nhẹ để xem viên thuốc có đủ cứng không. Nếu không, hãy làm cứng viên thuốc còn nguyên trong bao gói bằng cách giữ nó dưới vòi nước lạnh hoặc đặt nó vào tủ lạnh trong vài phút.
• Cắt móng tay trước khi đặt thuốc. Điều này phòng ngừa việc móng tay dài có gây ra các vết cắt và trầy xước. Hoặc bạn cũng có thể đeo găng tay nếu cần.
• Một số người có thể gặp trường hợp viên thuốc sau khi đặt vào trực tràng bị rơi ra ngoài. Điều này là do họ chưa đẩy viên thuốc đủ sâu vào trực tràng. Hãy đẩy thuốc vào khoảng 2.5 cm (1 inch).
• Những người gặp khó khăn trong việc sử dụng thuốc đặt nên cân nhắc việc nhờ người khác hỗ trợ.
• Cũng như các loại thuốc khác, cần tránh việc bỏ sót liều. Liều lượng bị bỏ sót có thể làm giảm hiệu quả của việc điều trị.

Tóm lại

Thuốc đặt rất hữu ích cho những người không thể sử dụng thuốc bằng đường uống.

Những người gặp khó khăn trong việc sử dụng thuốc đặt nên hỏi ý kiến bác sĩ. Bạn cũng nên nói chuyện với bác sĩ trước khi sử dụng thuốc đặt nếu bạn:

• đã phẫu thuật trực tràng, phẫu thuật tuyến tiền liệt hoặc điều trị âm đạo gần đây
• có nhịp tim không đều.

Mặc dù có thể gây khó chịu khi sử dụng, thuốc đặt trực tràng, âm đạo và niệu đạo có thể là một cách đưa thuốc vào cơ thể hiệu quả.

Nguồn: Medical News Today

Giới thiệu về STELLAPHARM

STELLAPHARM là một trong những công ty dược phẩm hàng đầu và là nhà sản xuất thuốc kháng virus tại Việt Nam. Công ty được thành lập vào năm 2000 tại Việt Nam; và chúng tôi chú trọng vào các thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn đặc biệt trong điều trị các bệnh liên quan tim mạch, kháng virus, bệnh tiểu đường, v.v… và sản phẩm của công ty đang được sử dụng bởi hàng triệu bệnh nhân tại hơn 50 nước trên thế giới.

Công ty được chứng nhận toàn cầu về chất lượng thông qua việc các nhà máy sản xuất của công ty đã được thanh tra và phê duyệt bởi các cơ quan có thẩm quyền như cơ quan quản lý thuốc Châu Âu (EMA), cục Dược phẩm và thiết bị Y tế Nhật Bản (PMDA), cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Đài Loan (Taiwan FDA), Tổ chức Y tế thế giới (WHO), và các tổ chức, cơ quan khác.

Để biết thêm thông tin về bài viết:
Công ty TNHH Liên Doanh Stellapharm – Chi nhánh 1 | 40 Đại lộ Tự Do, VSIP, P. An Phú, Thành phố Thuận An, Bình Dương
T: +84 274 376 7470 | F: +84 274 376 7469 | E: info@stellapharm.com | W: www.stellapharm.com